Wprowadzenie do Dharmy
Yutang Lin
W niniejszym eseju zaprezentowany
zostanie usystematyzowany zarys esencji buddyjskiej nauki Dharmy. Autor ma nadziej, e ta zwiza i
przystpna prezentacja bdzie moga zarwno przybliy buddyjskie nauki laikom
jak i pomc oddanym Buddystom w ujciu esencji Dharmy. Oprcz wyrnienia gwnych cech nauki
zostan przedstawione uzasadnienia nauk tantrycznych i charakterystyczne cechy Buddyzmu tantrycznego.
I
Gwne nauki
Podstawow waciwoci nauk buddyjskich
jest nacisk kadziony na konfrontacj z rzeczywistoci, zaangaowanie w
praktyk oraz osignicie realizacji. Nie wymagaj one lepej ulegoci
doktrynom. Zamiast tego przedstawiaj prawdziw sytuacj, aby zbudzi pogrone
w zudzeniach cierpice istoty. Ponadto ujawniaj drog do wyzwolenia z
cierpie poprzez analiz przyczyn i skutkw. W ten sposb kady, kto pragnie
uwolni si od cierpie tego wiata, moe poda wskazan drog aby w kocu
osign peni owiecenia.
A) Obserwacja rzeczywistoci
1.
Niestao. Wszystkie rzeczy ulegaj cigym zmianom.
2.
Cierpienie. ycie ludzkie
jest pene rnego rodzaju problemw i trudnoci. Najbardziej oczywiste z nich
to cierpienia zwizane z narodzinami, starzeniem si, chorobami i mierci. I
chocia istniej przyjemnoci, to jednak adna z nich nie jest trwaa. Wobec
tego w szerszej perspektywie ycie ludzkie moe wydawa si po prostu
stopniowym niszczeniem i zblianiem si do mierci.
3.
Transmigracja. W oparciu o
pewne przypadki reinkarnacji oraz wiadectwa gbokich dowiadcze religijnych
mona wnioskowa, e mier nie oznacza dezintegracji. Istnieje raczej pewna
duchowa cigo przekazywana przez narodziny i mier do kolejnych wciele, a
ktra zazwyczaj pozostaje wewntrz sfery transmigracji zoonej z szeciu
wiatw: istot niebieskich, asur, istot ludzkich, zwierzt, godnych duchw i
istot piekielnych.
B) Wyjanienie rzeczywistoci
4.
Warunkowe powstawanie. Wszystkie
zjawiska powstaj w wyniku poczenia rnego rodzaju uwarunkowa. Wszystkie
rzeczy s ze sob powizane poprzez wzajemne uwarunkowania i przyczyny ich
wspzalenego pojawiania si.
5.
Zwizek przyczynowy. We
wszystkich sytuacjach mona zobaczy zwizki przyczynowe pomidzy wydarzeniami.
Mimo e nie jest moliwe zrozumienie wszystkich zwizkw przyczynowych wraz z
ich pochodzeniem, to dziki bogatemu dowiadczeniu jestemy przekonani o ich
istnieniu i wymiernym dziaaniu wrd zjawisk.
6.
Ja. Ludzie zazwyczaj
utosamiaj si z ciaem, pokrewiestwem, miejscem zamieszkania,
spoeczestwem, kultur, ras, krajem, itp. jako sprawami wielkiej wagi i
kojarz je z pojciem jani. W rezultacie wszystko poza t jani staje si
obce, co prowadzi do powstawania barier czy nawet antagonizmw.
7.
Karma. W wyniku przywizania
do rnego rodzaju jani powstaj myli, sowa i uczynki wpywajce na ludzi i
ich otoczenie. Zbir wszystkich efektw takich myli, sw i uczynkw zwany
jest karm.
W oparciu o siedem gwnych
koncepcji wyjanionych powyej Dharma naucza, co nastpuje.
W wyniku warunkowego
powstawania wszystkie rzeczy s niestae. wiat jest peen cierpienia. Poprzez
przywizanie do jani ludzie stwarzaj karm. Uwikanym w zwizki przyczynowe
trudno jest wyzwoli si z
transmigracji.
C)
Szczegowa analiza
8.
Nieistnienie jani jako
takiej. Poniewa wszystkie rzeczy powstaj w wyniku poczenia przyczyn i
warunkw, bd ulegay zmianom wraz ze zmieniajcymi si przyczynami i
warunkami. Po dokadnej i szczegowej analizie w wietle tego rozumienia
dojdziemy do wniosku, e nie ma niczego, co istniaoby zupenie niezalenie.
Inaczej mwic, nie ma niczego, do czego mona by odnie pojcie jani, jeli
zanalizowa dokadnie znaczenie tego terminu. To, co w powszechnym ludzkim
rozumieniu okrela si jako ja jest wypadkow pogldw, przyzwyczaje,
emocji, pragnie, kultur, itp. i nie istnieje w adnej konkretnej, niezalenej
postaci. W normalnych okolicznociach ja dziaa jako czynnik dominujcy, tak
jakby istniaa naprawd. Jednak pod wpywem wyjtkowej presji mogaby ulec
zupenej przemianie, lub nawet ulec dezintegracji.
9.
Nieskoczona Jednia.
Wszystkie odniesienia do zjawisk oparte s na sztucznych podziaach. Mimo e
podziay te s w praktyce wygodne, to jednak wywouj rwnie uprzedzenia i
antagonizmy. Jeli moglibymy powrci do stanu pierwotnego, w ktrym nie byo
sztucznych koncepcji, wwczas nie istniaoby rozrnienie ani antagonizm
pomidzy jani a nie-jani. Podobnie zanikyby kwestie narodzin/mierci
(istnienia lub nieistnienia), czystoci/nieczystoci (kwestie jakoci) oraz
wzrostu/zmniejszania si (kwestie iloci). Nawet ramy czasu i przestrzeni
utraciyby znaczenie. Byaby to
nieskoczona jednia obejmujca wszystkie rzeczy obecne w jakimkolwiek czasie i
przestrzeni, w jakimkolwiek stanie i sferze.
10.
Pierwotna Czysto. Taka jest
nieskoczona jednia, cho nie tak jest rozumiana. Wewntrz nieskoczonej jedni
nie istniej sztuczne podziay na to co waciwe i niewaciwe, dobre i ze,
czyste i nieczyste. Ten stan przekroczenia podziaw nazywa si pierwotn
czystoci aby wskaza na brak uprzedze i preferencji stworzonych przez ludzi.
W oparciu o dziesi gwnych koncepcji
opisanych powyej Dharma naucza co nastpuje.
Po dokadnym zrozumieniu niestaoci/nietrwaoci
okazaoby si, e ja faktycznie nie istnieje. Warunkowe powstawanie i brak
jani nierozcznie reprezentuj prawd:
powstawanie w wyniku nagromadzonych uwarunkowa powoduje, e niemoliwe
jest istnienie absolutnie niezalenej jani; jeeli za nie ma jani, to
wszystko jest jedynie wynikiem sumy uwarunkowa. Oparte na zudzeniach lgnicie
jani wytwarza karm, ktra wpltuje czowieka w pen cierpienia, niekoczc
si transmigracj. Jedynie poprzez dokadne zrozumienie, e nie ma jani i
praktyk odrywania si od niej jest si w stanie stopniowo odzyskiwa jasny
umysu, ktry postrzega zjawiska takimi, jakimi s naprawd. W ten sposb mona
by osign nieskoczon jedni w pierwotnej czystoci. Zrozumienie e wszystkie rzeczy znajduj si
w nieskoczonej jedni, w sposb naturalny stanie si rdem gbokiej,
bezwarunkowej troski i dbaoci o wszystko, co istnieje. W konsekwencji
usiowanie przebudzenia wszystkich istot ku tej samej peni owiecenia stanie
si gwnym celem ycia, a wszystkie wysiki bd podejmowane na rzecz tej
niekoczcej si suby zbawienia.
II.
Zasady praktyki
Praktyki buddyjskie s dziaaniami, w
ktre czowiek si angauje, aby stopniowo uczy si, jak ogranicza
przywizania i uwikania w wizy tego wiata oparte na rnego rodzaju
lgniciach. W ten sposb mona w kocu przybliy si do nieskoczonej jedni w
pierwotnej czystoci. Podstawowe zasady wsplne wszystkim buddyjskim praktykom
mona opisa w nastpujcy sposb.
A)
Z punktu widzenia
praktykujcego: otwarcie si i brak przywizania
Gwna zasada wszystkich praktyk Dharmy
skada si z otwarcia si i braku przywizania, ktre s ze sob nierozerwalnie
zczone. Brak przywizania oznacza nauk pozbywania si rnorakich
przywiza. Otwarcie si oznacza wiczenie si w powikszaniu zakresu widzenia
i poszerzaniu umysu. Bez pozbycia si lgnicia nie moe by penego otwarcia.
Dopiero po odrzuceniu wyrobionych pogldw i rezygnacji ze skupiania si na
szczegach mona prbowa zrozumie wszystkie rodzaje moliwoci i wyborw i w
ten sposb powiksza zasb wiedzy i krg spraw, ktre uznaje si za wane.
Tylko dziki praktyce obserwacji i rozwaania spraw z wielu punktw widzenia
jak i w sposb generalny mona uwiadomi sobie bdy we wasnych pogldach i
postawach, a nastpnie poprawia je i uwalnia si od stronniczoci i
ograniczenia umysu. Zatem otwarcie si i brak przywizania s wzajemnie od
siebie zalene i stanowi dwie strony uytecznego narzdzia.
Dziki tym dwu aspektom mona zda sobie
spraw z wagi kadej praktyki Dharmy. Na przykad rytuay pokutne zdaj si
podkrela brak przywizania, jednake zawarty w nich zakres pokuty jest
otwarty i niczym nieograniczony. Cztery Nieskoczone Umysy wydaj si
podkrela otwarcie; s one jednak oparte na braku przywizania do jani i mog
by w peni osignite tylko poprzez zupene wyrzeczenie si spokoju umysu.
Kady rodzaj jamuny zawiera w sobie w sposb naturalny jednoczesn praktyk
Otwarcia i Braku Przywizania.
Praktyki Braku Przywizania nie naley
myli z przywizaniem do nicoci, czy nie zajmowaniem stanowiska. Podobnie Brak
Formy oznacza brak przywizania do konwenansw i wygldu, a nie przywizanie do
braku konwenansw czy wygldu. Kwestie te naley wyranie rozrnia, aby nie
popa w zwodnicze przywizanie do prni czy nicoci.
B)
Z punktu widzenia
realizacji: Wszechobejmowanie
Ostatecznym celem praktyk buddyjskich
jest osignicie nieskoczonej jedni, ktra jest czysta w swej naturze. Dlatego
wszelkie praktyki Dharmy nie powinny pozostawa wewntrz sztucznych granic,
lecz zosta zuniwersalizowane poprzez caociow perspektyw nieskoczonej
jedni. Z tego punktu widzenia Wszechobejmowanie jest zasad fundamentaln. We
Wszechobejmowaniu idealnie wspbrzmi Otwarcie i Brak Przywizania.
C)
Z perspektywy gbi
zaangaowania: Zjednoczenie bez Niespjnoci
Stopie zaangaowania praktykujcego
wyranie wpywa na gboko realizacji. Autentyczne wysiki w celu osignicia
owiecenia wymagaj cakowitego zaangaowania. Na cakowite zaangaowanie
skada si spjno zachowa umysowych, cielesnych i werbalnych, spjno
sposobu ycia i praktyk, zjednoczenie interakcji pomidzy ciaem i umysem oraz
zjednoczenie relacji pomidzy dziaaniami umysowymi i duchowymi. Z tej
perspektywy gwn zasad jest Zjednoczenie bez Niespjnoci.
III. Rodzaje
praktyk
Praktyki buddyjskie cechuje barwna
rnorodno. Jednake w odniesieniu do ich podstawowych stylw mona wyrni
dwa gwne typy: uzdrawiajcy oraz harmonizujcy.
Nauki buddyjskie upowszechnia si poprzez system teorii.
Zatem rozrnienia pomidzy cierpieniem a przyjemnoci, zudzeniem a
owieceniem, tym co waciwe a tym co niewaciwe, dobrem a zem s uywane,
aby prowadzi ludzi. Celem nauk buddyjskich jest pokazanie ludziom, jak poda
waciw drog do owiecenia, aby stopniowo mogli uwalnia si od cierpienia,
ktrego korzeniem jest zo i ze uczynki, a w kocu cieszy si czyst, woln
od cierpienia radoci. Ponadto, wikszo praktykujcych uczy si uwalniania
si z gboko ukrytych puapek uwikania; zatem stosowane przez nich praktyki
maj dziaanie uzdrawiajce. Zwykli ludzie, na przykad, s przyzwyczajeni do
mylenia i postpowania na sposb tego wiata; zatem potrzebuj wiczy si w
dostrzeganiu nietrwaoci, praktykowa wyrzeczenia i jamuny, aby uleczy
swoje uprzedzenia, ze przyzwyczajenia i skpstwo.
Celem praktyk Dharmy jest osignicie
nieskoczonej jedni. Czy jednak stosowanie wycznie metod uzdrawiajcych nie
uczyni dla praktykujcego niemoliwym wyjcia poza dualistyczne nastawienie
oraz poczenie si z nieskoczon jedni? Faktycznie, niektrzy praktykujcy
mog przywiza si do poj i sformuowa nauk buddyjskich i wpa w puapk
innego rodzaju. Na przykad
praktykujcy trzymajcy si kurczowo idei wyrzeczenia i czystych sili
(tj. sposobw postpowania) moe wpa w pych, ktra pozbawi go pokory i
umiejtnoci traktowania innych jako rwnych sobie; w konsekwencji nie bdzie mg
zadawa si ze zwykymi ludmi aby prowadzi ich w stron drogi wyzwolenia.
Jednake po prawidowym zrozumieniu nauk buddyjskich praktyki uzdrawiajce
zostayby stopniowo oczyszczone wraz z odejciem od zych przyzwyczaje i
tendencji do lgnicia. W rezultacie zarwno lek jak i choroba stopniowo i
rwnolegle przeksztaciyby si w nie-dualizm.
Istnieje jeszcze jeden gwny typ praktyk
buddyjskich, ktry reprezentuje postaw harmonizacji. Pozwala on unikn
zbytniego skupiania si na aspekcie uzdrawiajcym, a bardziej dojrzaym
praktykujcym umoliwia w sposb bezporedni praktykowanie zbliania si do
nieskoczonej jedni. Za przykady mog tu suy prowadzce do owiecenia
metody Szk Chan (Zen), ktre nie odwouj si do adnych teorii, Dziesi Mistycznych
Bram Hua Yan (Avatamsaka) analizowane z perspektywy caoci Dharmadhatu[1],
oraz Sze Porwna Diamentowej Sutry opartych na wspaniaym, zbudowanym z
sylogizmw przedstawieniu Sunyata.
Praktyki harmonizujce jako wiadome
ogranicze postaw dualistycznych przekraczaj je. Ponadto d do objcia
wszystkiego umysem, ktry jest w swej naturze nieskoczony, dziki czemu
fragmentaryczne kalkulacje nie s ju dla nich przeszkod. Nie prowadzi to do
wpadnicia w krgi ludzi wystpnych, lecz raczej do powicenia si subie
zbawienia wypywajcego z troski powodowanej poczuciem bycia w jednoci. W
rezultacie powicenie wolne jest od narzeka, a suba nie ma koca i jest
rwna wobec wszystkich.
Bardziej zaawansowane praktyki
buddyjskich Tantr opisywane s czasami jako zwalczanie trucizny za pomoc
trucizny; zatem mona by odnie wraenie, e nale do praktyk uzdrawiajcych.
Jednak po dokadnej analizie okazuj si treningiem wyzwolenia wewntrz bagna.
Ponadto sublimacja i transformacja osignita dziki tantrycznym wizualizacjom
musi by oparta na postawie harmonizacji. Dlatego naley zaliczy je do praktyk
harmonizujcych.
IV. Gwne
elementy praktyki
Podstawowe praktyki buddyjskie mona w skrcie
sklasyfikowa i opisa w nastpujcy sposb.
A)
Recytacja
Powtarzanie witych imion Buddw i
Bodhisattww oraz ich mantr, recytowanie Sutr, Sastr (traktatw) i
bogosawiestw, intonowanie i piewanie witych melodii.
B)
Oddawanie czci
Ukony ze zoonymi domi, leenie
twarz ku ziemi, pokony na klczkach oddawane w akcie skruchy.
C)
Jamuna
Skadanie ofiar i oenie na Buddw,
Bodhisattww, buddyjskie nauki jak rwnie na nauczycieli i praktykujcych,
wydawanie buddyjskich nauk w celu nieodpatnej dystrybucji, wyjanianie
znaczenia buddyjskich nauk, zalecanie szczerych praktyk, angaowanie si w
sub charytatywn pomocy biednym i potrzebujcym, pomaganie ludziom starym,
sabym i niepenosprawnym, uwalnianie istot ywych, dawanie poywienia,
angaowanie si we wszelkiego rodzaju zbirki funduszy i suby charytatywne,
itp.
D)
Waciwe postpowanie
Naley stosowa si w najwikszym
moliwym stopniu do regu postpowania, ktrym lubowao si wierno, w
zgodzie ze swoj funkcj i sytuacj. Zwykle przyjmuje si pi gwnych regu:
zakaz zabijania, zakaz kradziey, zakaz rozwizoci seksualnej, zakaz kamania
i zakaz picia alkoholu.
E)
Tolerancja
Szanowanie harmonii, pozostawanie w
pokorze, cierpliwoci i ustpliwoci, znoszenie sprzeciwu, staa postawa
tolerancji i przebaczenia, traktowanie wszystkich istot z rwnym szacunkiem.
F)
Medytacja
Praktykowanie skupienia, obserwacji i
wizualizacji, tj. wszystkich rodzajw medytacji.
G)
Pielgrzymki
Odwiedzanie witych miejsc lub
nauczycieli buddyjskich.
H)
Odosobnienie
Krtkoterminowe stosowanie si do specjalnej
diety i zasad postpowania, weekendowe praktyki w samotnoci lub dugoterminowe
pozostawanie w odosobnieniu. Zachowanie milczenia, pozostawanie w wyznaczonym
miejscu i powstrzymanie si od komunikacji ze wiatem zewntrznym - tylko
stosowanie praktyk Dharmy.
O wszystkich powyszych praktykach czsto
wspomina si w moich pracach. Bardziej szczegowe omwienia mona znale w
nastpujcych z moich prac:
2.
The
Buddhist Practice of Chanting Amitabha
4.
The
Sixfold Sublimation in Limitless-Oneness
5.
The
Foundational Practices of Vajrayana
V.
Praktykowanie we wszelkich okolicznociach
Opisane poniej reguy powinny by
starannie przestrzegane, aby zapewni prawidowe stosowanie si do nauk oraz
aby zmaksymalizowa korzystne efekty zarwno w codziennej praktyce jak i przy
praktycznym stosowaniu nauk buddyjskich w konkretnych sytuacjach yciowych.
A) Wielki umys Bodhicitty
1.
Motywacja
Gwn rzecz, na jak naley zwrci
uwag w jakiejkolwiek praktyce czy aktywnoci jest motywacja. Motywacja
Buddysty nie powinna odbiega od Bodhicitty, tj. od ambicji osignicia
doskonaego owiecenia na poytek wszystkich czujcych istot. Inaczej mwic,
czowiek dy do owiecenia, aby uzyska moliwo wybawienia wszystkich istot
od cierpienia, a w kocu pomc im osign ostateczne wyzwolenie i wspudzia
w radoci, ktra jest wolna od blu.
2.
Ofiarowanie zasug
Po dokonaniu dobrego uczynku lub praktyki
Dharmy wytworzon w ten sposb zasug powinno si niezwoczne ofiarowa na rzecz
opisanych powyej ambicji Bodhicitty. W ten sposb kada praktyka i dziaanie
nale w zupenoci do zasug wielkiego umysu Bodhicitty. Jeeli wszystkie
dziaania podejmowane s w ten sposb i dzieje si tak przez cay czas, wwczas
proces oczyszczenia stopniowo zapuszcza korzenie, a praktykujcy z chci
wkracza na waciw drog.
Jeeli chodzi o naglce potrzeby, takie
jak modlitwa o ograniczenie problemw i trudnoci lub o pokj i pomylno, to
mona je rwnie doczy do ofiarowania zasug. Powinny by jednak doczane
tylko jako dodatkowe proby i nigdy nie przejmowa gwnej roli ambicji
Bodhicitty. W przeciwnym razie atwo mona by wpa w obudn postaw
utrzymywania egoistycznych intencji pod przykrywk buddyjskich ideaw.
B) Nieograniczenie w czasie i przestrzeni
Wszystkie akty umysu, ciaa i mowy
powinny by traktowane jako sigajce wszystkich przestrzeni w przeszoci,
teraniejszoci i przyszoci. Nasze czynnoci nie ograniczone czasem i
przestrzeni dziaaj jak fala wywoujca niezliczon ilo krgw na wodzie.
Wszystkie nasze dziaania s otwarte na wiadomo wszystkich czujcych istot
kadego czasu i miejsca, nie omijajc adnej z nich.
C) Praktyki pozytywne i czynne
Wszystko jest nietrwae. Chwila, ktra
moe by powicona na praktyk, jest bardzo cenna i wyjtkowa. Czas i energia
powinny by powicone wycznie na pozytywne i pene dbaoci uczynki i
posugi, nie naley za traci ich na krytyk, porwnywanie, ale, niepokoje i
inne rodzaje uwika.
D) Praktykowanie tolerancji wobec przeszkd
Gdy narastaj trudnoci i przeszkody,
zamiast da si wcign w ich wir naley skorzysta z nich jako okazji i uczy
si nowego nastawienia. W ten sposb mona zwikszy swj szacunek dla bogactwa
moliwoci w nieskoczonej ekspansji Dharmadhatu.
E) Rwnomierne nauczanie
Zbawienie poprzez Dharm ma na celu
wyzwolenie z penej cierpienia transmigracji i dojcie do ostatecznego
przebudzenia. Dlatego jest to droga uniwersalna, dla wszystkich i nie naley
jej ocenia na podstawie jednego rezultatu otrzymanego w konkretnym miejscu i
czasie. Przebudzenie istoty czujcej moe by nieosigalne w tym yciu. Dopiero
po nagromadzeniu odpowiednich warunkw i osigniciu dojrzaoci mona udziela
waciwych porad, ktre bd dobrze przyjte i zaowocuj w dobry sposb.
Dlatego nie ma potrzeby naucza z uporem pewnych istot czujcych w danym czasie
i miejscu; zamiast tego naley stara si stale naucza ludzi w ogle, bez
dysproporcji.
F) Poczenie mdroci i wspczucia.
Wszystkie praktyki i uczynki nie powinny
skania si jedynie w kierunku wiczenia si w mdroci przez Brak
Przywizania czy Poszerzanie Perspektywy ani tylko ku wiczeniu si we
wspczuciu przez praktyk Nie Odrzucania czy Tolerancyjnej Akceptacji. Praktykujcy
powinien stara si uj w praktykach i uczynkach pierwotn czysto ktra
czy w sobie mdro i wspczucie. W pierwotnej czystoci nie ma ani nic, do
czego mona by lgn, ani nic, co mona by odrzuci, nie ma tam granic, ani
dualnoci. Na przykad tantryczna praktyka Chod stosuje wizualizacj, aby
ograniczy rozumowe przywizanie do wasnego ciaa, jednoczenie czynic z tego
wiczenie si w jamunie. W ten sposb na poziomie praktyk uzdrawiajcych
kultywuje mdro Braku Przywizania oraz wspczucie udzielania jamuny.
Ponadto, na poziomie praktyk harmonizujcych przekracza ciasne granice jani,
by zaangaowa si w praktyki zbawienia bezporednio z perspektywy i potencjau
Dharmadhatu jako caoci.
VI. Gbokie
wejcie w rzeczywisto
Gwna nauka Buddyzmu gosi, e wszystkie
rzeczy s czyste w swej naturze, dlatego te naley uywa umysu nie zwracajc
go szczeglnie ku czemukolwiek, tj.
kierowa go aktywnie nie powodujc przywiza. Jednak w celu prowadzenia ludzi
do stopniowej wolnoci od cierpienia, do osignicia szczcia i odzyskania
czystoci okrelono nauki i reguy. Tymczasem te sztuczne normy i regulacje
czsto staj si przywizaniem i przeszkod innego rodzaju. Zwykli praktykujcy
mog by ograniczeni przez roztrzsanie konwenansw i form. W rezultacie nie
maj odwagi na angaowanie si w sprawy pozostajce poza sfer publicznej
aprobaty.
Jeeli chodzi o osignicie ostatecznego wyzwolenia i
realizacji, to praktykujcy powinien pozosta wolny od zudze we wszystkich
okolicznociach. Ponadto powinien stara si stosowa wszelkie metody i
techniki, ktre mogyby pomc w rozwoju na drodze do owiecenia i wyzwolenia,
ktre jest zrozumieniem rzeczywistoci jako czystej w swej naturze. W tym
wietle wida jasno, e sztuczne ograniczenia i formalne rozwaania powinny
zosta przeamane w toku autentycznego poszukiwania realizacji i pierwotnej
czystoci. Mwic inaczej, celem ostatecznym wszystkich praktyk Dharmy jest
stanie si wiadomym rzeczywistoci, ktra przekracza wszystkie struktury
wiata: czasu, miejsca, rasy, kultury, spoeczestwa, itp. Dlatego autentyczne
praktyki Dharmy nie mog by ograniczane przez pogldy tego wiata. To
podstawowa prawda Dharmy. Jednake pewne praktyki i uczynki penione s w
oparciu o dualistyczne rozrnienia pomidzy tym, co czyste a tym, co nieczyste
oraz pomidzy dobrem i zem. Rozrnienia te stanowi niedoskonae narzdzia
pedagogiczne.
Aby osign ostateczne wyzwolenie naley
przej przez rnorodne konkretne sytuacje po to, by opanowa harmonizacj i
zjednoczenie Prawidowego Wgldu i stabilnoci medytacji. Tak gboka i
wnikliwa realizacja nie moe by w aden sposb osignita przez zwyke
zrozumienie teorii i subtelnych treci pozbawione konkretnego dowiadczenia.
Nauka buddyjska posiada pewne metody i
rodki przekraczajce niedoskonao narzdzi pedagogicznych. Transcendencja
Chan (Zen) polega na jego zupenej niezalenoci od nauczania Sutr i Sastr; w
ten sposb pozbyto si ogranicze i uwika w koncepcje. Transcendencja Szkoy
Czystej Krainy polega na kontynuacji czystej myli, ktra jednoczy si z
nieskoczon jedni Dharmadhatu. Transcendencja Wadrajany polega na tym, e
nie jest ona ograniczana przez rozrnienia midzy dobrem a zem, czystoci a
nieczystoci. Zamiast tego wskazuje jak oczyszcza i poytkowa kad
sytuacj, aby kultywowa realizacj owiecenia. Wadrajana naucza cieki
wyzwolenia nie tylko w odniesieniu do pogldw i psychologii, lecz zawiera
take praktyki wicze fizycznych i seksualnych. W ten sposb przez interakcj
umysu i ciaa, koordynacj umysu i oddechu oraz przez harmonizowanie energii
seksualnej pene wyzwolenie mona osign wczeniej.
Wraenia otrzymywania bezporednich
bogosawiestw od Buddw jak rwnie wszystkie inne inspirujce dowiadczenia wystpuj
w sposb naturalny wraz z postpami na drodze do owiecenia. Jednake w
praktykach Wadrajany dziki dokadnemu zrozumieniu teorii buddyjskich,
gbokiemu kontaktowi z rzeczywistoci przez praktyki tantryczne oraz
tradycyjnym bogosawiestwom przekazywanym z pokolenia na pokolenie podobne
cudowne wydarzenia mog pojawia si dosy regularnie.
VII. Realizacja
jako cel
Ostateczny cel praktyk buddyjskich,
nazywany Nirwan, Stanem Buddy, Penym Owieceniem itp., jest niczym wicej jak
powrotem do pierwotnej czystoci i zjednoczeniem z nieskoczon jedni. Nie
jest to take stan biernej, martwej ciszy, lecz cige, naturalnie pojawiajce
si wspczucie majce form nieustajcych wysikw podejmowanych na rzecz
zbawienia. ycie czowieka jest krtkotrwae; praktykujcy moe po prostu
wykorzysta obecn chwil, prawidowo rozpozna cel i odda si praktyce z
maksymalnym powiceniem. Jeli chodzi o stopie realizacji, to nie mona go w
aden sposb wymusi, gdy jest to proces postpujcy tylko w sposb naturalny.
I chocia w literaturze buddyjskiej opisane s osignicia rnego stopnia, to
powinny one suy praktykujcemu tylko jako przypomnienie, e nie naley si
zadowala byle czym lub bra skromnych rezultatw za powane osignicia.
Gdy nasz wgld jest poszerzony na cao
Dharmadhatu wraz z nieograniczonym czasem i przestrzeni, natychmiast
uwiadamiamy sobie, e to poszukiwanie owiecenia moe nie zosta definitywnie
ukoczone w cigu jednego czy dwu istnie... Jest to raczej cige denie,
ktre moe zosta zakoczone dopiero po przekroczeniu transmigracji, a nie
powinno by przerwane przed osigniciem penego owiecenia. Zejcie z tej
drogi prowadzi wycznie do penego cierpie cyklu narodzin i mierci. Bdc
wiadomymi tego powinnimy niestrudzenie oddawa si praktyce zamiast pozwala
si uwie temu wiatu.
Niniejszy esej, oparty na moim chiskim artykule pod tym
samym tytuem Fo Fa Gen Ben Yao Yi, zosta ukoczony 13 lipca 2001.
El Cerrito, Kalifornia
Tumaczy Rafa Kotlicki
Piaseczno, 10 luty 2003
[1] Dharmadhatu czyli wiat Prawdy, to sanskryckie okrelenie niewidzialnej, ostatecznej rzeczywistoci, posiadajcej mistyczne bramy prowadzce ku Wielkiemu Socu, najgbszej emanacji Natury Buddy. (przyp. tum.)